"Klara và Mặt trời" của Kazuo Ishiguro, một tác phẩm đầy sức hút với câu chuyện tuyệt vời về Klara - một người máy thông minh đặc biệt, và hành trình của cô trong một tương lai không xa. Trong thế giới đã đạt được những thành tựu vượt bậc trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, Klara đã dành cả cuộc đời của mình để phục vụ Josie - một cô bé tinh tế và nhạy cảm.
Điểm đặc biệt của cuốn sách là lời kể đan xen giữa ngây thơ và nhạy cảm của Klara. Đọc giả sẽ được đặt vào vị trí của Klara, nhìn thế giới qua những đôi mắt nhạy bén của một người máy, và cùng cô đặt câu hỏi về ý nghĩa của sự tồn tại, tình yêu và vai trò của con người trong một thế giới đầy công nghệ tiên tiến.
Khi Klara ngồi sau quầy kính trưng bày và quan sát thế giới xung quanh, chúng ta sẽ cảm nhận được sự khác biệt đáng kinh ngạc. Dường như mọi thứ vẫn như thường lệ, với con người đi lại, công việc hàng ngày và ánh nắng mặt trời chiếu rọi khắp nơi. Nhưng Klara nhìn thấy những gì con người không thể nhìn thấy. Đôi mắt nhạy bén của cô quan sát cẩn thận mọi chi tiết, khám phá những điều tinh tế trong cuộc sống. Klara không chỉ là một máy móc, cô là một người bạn nhân tạo, sẵn sàng chia sẻ yêu thương và sự hiện diện trong cuộc sống của Josie.
Qua từng trang sách, những bất ổn dần xuất hiện, khiến chúng ta không thể không suy nghĩ và cảm nhận. Và cuối cùng, sự thật xấu xa về thế giới đó sẽ được vạch trần một cách mạnh mẽ, gợi lên những cảm xúc sâu sắc và đau lòng. Câu hỏi "Làm người có nghĩa là gì?" sẽ đặt trước chúng ta, và câu trả lời có thể không nằm trong hình hài vật chất, mà nằm trong những trái tim nhân tạo như Klara, những con người "hơn cả con người".
Kazuo Ishiguro đã chứng minh tài năng với những tác phẩm nổi tiếng như "Mãi đừng xa tôi" và "Người khổng lồ ngủ quên", và "Klara và Mặt trời" không phải là ngoại lệ. Hãy để cuốn sách này làm say mê bạn với câu chuyện đậm chất nhân văn và những suy ngẫm sâu sắc về bản chất của con người và tình yêu.
"Klara và Mặt trời" là một tác phẩm tuyệt vời, nghiên cứu về đạo đức, triết học và tâm linh của con người thông qua góc nhìn độc đáo của một người máy thông minh. Review sách hay của Nhà sách trực tuyến Pibook.vn gửi tới bạn đọc bài tổng hợp các review sách Klara và Mặt trời được yêu thích và đánh giá cao của của độc giả.
Đánh giá cá nhân: 4.75/5
Review Klara và Mặt Trời – Sự tinh tế của một tiểu thuyết gia đoạt giải Nobel.
Đây có thể coi là cuốn tiểu thuyết hay nhất trong năm nay mình đọc.
Klara và Mặt Trời cũng chính là tác phẩm hay nhất của Kazuo Ishiguro trong 7 cuốn tôi từng đọc.
Câu chuyện bắt đầu từ việc một người máy được gọi là Aftificial Friend có tên là Klara được nhận về hỗ trợ cho một cô bé 15 tuổi.
Các AF giống như Klara được coi như một người bạn đồng hành với thiếu niên trong thế giới giả tưởng mà Ishiguro tạo ra cho Klara và Mặt Trời. Điểm này giống với Siri trên iphone, hay gần đây là AI Chat GPT. Tất nhiên, Klara và các AF giống cô là một dạng AI cao cấp hơn rất nhiều.
Câu chuyện xoay quanh mối quan hệ của Klara với các nhân viên có liên quan đến gia đình của Josie – là người đã mua cô về từ cửa hàng bày bán các AF. Klara phát triển một mối quan hệ gắn bó và sâu sắc với Josie.
Qua sự quan sát âm thầm nhưng nhạy bén, Klara đã bằng những cách gián tiếp và trực tiếp giúp đỡ Josie vượt qua cơn bạo bệnh và sống tiếp những ngày tháng tươi đẹp.
Cốt truyện và diễn biến trong Klara và Mặt Trời dần dần trở nên đa sắc và mở rộng hơn nhưng không hề phức tạp. Trái lại, mỗi một nhân vật Kazuo Ishiguro đưa vào, đều khiến cho mạch truyện trở nên thú vị và bất ngờ.
Thứ nhất là nằm ở tâm lý và chiều sâu của của từng nhân vật. Thứ hai, điểm nhấn này tôi thấy quan trọng hơn cả là Ishiguro đã thổi vào Klara những sự thông minh có tính người một cách vô cùng tinh tế.
Nhưng điều thú vị hơn cả trong Klara và mặt trời không phải là các nhân vật với những nội tâm và sự sáo trộn trong tâm lý lẫn hành động mà sự trưởng thành và nhận biết của cỗ máy có trí thông minh nhân tạo: Klara.
Klara là nhân vật trung tâm trong vai trò là cầu nối giữa Josie, Người Mẹ, Rich (bạn thanh mai trúc mã của Josie) mà còn với bất cứ nhân vật phụ nào xuất hiện trong tiểu thuyết.
Vì là một AF có trí thông minh nhân tạo, Klara có khả năng học hỏi và tiếp thu không giới hạn. Đây như một ẩn dụ của Kazuo Ishiguro khi mô tả Klara chính là phiên bản hữu hình của các siêu AI vô hình trong thế giới thực.
Tuy nhiên khác với sự e ngại như Elon Musk, luôn cho rằng Ai sẽ phát triển đến mức nào đó sẽ thống trị chính con người. Ngược lại, Kazuo đã chấm lên bức tranh ảm đạm những màu sắc mang tính thơ hơn : AI thông minh hơn để thấu hiểu và thông cảm với con người hơn.
Bản thân tôi luôn có quan điểm dè chừng với AI dù thừa nhận giá trị mà AI đem lại cũng bị những dòng chữ của Kazuo Ishiguro thuyết phục phần nào : AI tốt và AI sẽ giúp cuộc sống của chúng ta tốt đẹp hơn.
Ngược lại, chính con người mới đóng vai phản diện trong Klara và Mặt Trời khi lợi dụng sự thông minh của những AF như Klara để cải tử hoàn sinh, để tạo ra các nhân bản vô tính cho chính mình.
Klara, vốn là một người máy có trí thông minh duy nhất được đóng vai chính trong cuốn tiểu thuyết này, nhưng cô lại có “Tính người nhất” trong tất cả. Dù là một AF – một cỗ máy, nhưng Klara lại chính có tâm từ bi hơn tất cả. Chính cô đã hư sinh chính nguồn sống của mình để đạt được mục đích giúp cứu sống Josie.
Đỉnh điểm của cuốn tiểu thuyết này chính là cam kết của Klara và Mặt Trời khi cô cầu nguyện – thực thi – cảm ơn như một con người có tâm linh và niêm tin. Thứ không tồn tại trong tiểu thuyết này ở những con người thực sự.
Thậm chí, Người Mẹ, dù luôn tỏ ra mình yêu thương đứa con gái (Josie) hết mực nhưng bà bẫn có kế hoạch tạo ra một phiên bản thay thế con gái mình khi cô bé che^t bì bệnh.
Trong một thế giới vô thần và mất niềm tin vào điều kỳ diệu, thì chỉ có Klara mới hiểu ra mọi mấu chốt của vấn đề cần phải được giải quyết từ gốc: Josie bệnh vì môi trường – phải phá huỷ những thứ gây hại với môi trường – Và đưa Ánh sáng trở lại với cô bé.
Tư tưởng và sức nặng của Klara và Mặt Trời mình đánh giá vượt lên hẳn một số tiểu thuyết gần đây của Kazuo Ishiguro xuất bản ở Việt Nam như Một hoạ sĩ phù thế, hay Tàn ngày để lại.
Lý do nằm ở Klara và Mặt Trời là một tiểu thuyết phản ánh cuộc sống thực và tương lai mà thế giới tôi đang sống thay vì những hoài niệm của một quản gia hay hoạ sĩ đã thuộc về dĩ vãng.
Văn phong và kết cấu trong Klara và Mặt Trời không hề phóng đại mà phải nói rằng Kazuo Ishiguro đã đạt tới sự tinh tế xứng danh là một nhà văn đoạt giải Nobel. Đơn giản, sâu sắc và đẹp vô cùng khi diễn tả về một chủ đề và nhân vật thuộc về cơ khí, thuật toán nhưng có sự ngây thơ và trong treo của một thiếu nữ 15 tuổi.
Đỉnh cao trong đó chính là cái nhìn của Klara với thế giới bên ngoài. Kazuo như nhập vai người máy thông minh để tìm ra được các từ ngữ mô tả về thế giới và đồ vật xung quanh như “Hộp, hình chữ nhật, các góc nhọn, ánh sáng...” đem vào nhận thức Klara một cách tài tình mà không hề gượng ép hay giả trân.
Khác với Haruki Murakami – khi mọi nhân vật được thể hiện của cái góc nhìn ngôi thứ nhất – Tôi ngay cả khi ông viết dưới dạng ngôi kể khác với không đi ra khỏi góc nhìn Tôi, thì Kazuo Ishiguro thực sự chìm đắm trong nội tâm và trạng thái của những nhân vật khác như thể ông đang hoá vai vào mỗi nhân vật mình viết.
Kazuo Ishiguro có thể là một người quản gia.
Kazuo Ishiguro có thể là một lão hoạ sĩ đã về hưu.
Nhưng Kazuo Ishiguro cũng có thể là một người máy có trí tuệ nhân tạo.
Mọi thứ đều khác biệt và thú vị.
Klara và Mặt Trời không phải là tiểu thuyết đầu tiên nói về AI và con người. Nhưng đây là tiểu thuyết hay nhất được viết dưới ngôn từ đơn giản, tinh tế và cảm động nhất tôi từng đọc.
Còn hơn 3 tháng nữa mới kết thúc năm 2023, nhưng mình đã xếp Klara và Mặt Trời vào top 5 cuốn sách hay nhất mình đọc trong năm nay.
KLARA VÀ MẶT TRỜI - Liệu rằng robot có thể thay thế con người ?
Nhắc đến chủ đề AI, mình bắt gặp khá nhiều bộ phim, tiểu thuyết khai thác chủ đề robot – kẻ giết người nhân tạo, cỗ máy sát nhân hàng loạt… Điển hình là bộ phim mới nổi vào năm 2022: Megan kể về một cô người máy búp bê được tạo ra với chức năng giống như một bảo mẫu. Bộ phim đã làm rấy lên một làn sóng lo ngại về ảnh hưởng của công nghệ đến cuộc sống thường ngày, lên án sự vô tâm của người lớn khi phó mặc con trẻ cho công nghệ…Giữa muôn vàn những định kiến tiêu cực về công nghệ, AI. “Klara và mặt trời” như một làn gió mát lành đem đến cho mình một góc nhìn tích cực, thiện cảm về một thế hệ robot tân tiến trong cuộc sống của con người.
Klara là một AF (Atificial Friend)- robot nhân tạo thế hệ B2. Khác với những chú robot chỉ làm việc nhà thông thường, hơn cả thế, Klara còn là một người bạn tâm tình có thể giúp chủ nhân vượt qua những trở ngại tâm lý, chia sẻ cảm xúc và có khả năng thấu hiểu cao. Klara yêu thích việc quan sát và học hỏi từ thế giới bên ngoài. Cô chưa bao giờ ngừng đặt câu hỏi về thế giới và mọi thứ xung quanh.
Klara bắt đầu cuộc sống mới khi cô bé Josie mua Klara tại cửa hàng. Trong thế giới này, trẻ con được tiếp xúc với một chương trình giáo dục ‘nâng cấp’ để trở nên thông minh hơn. Quá trình nâng cấp ẩn chứa nhiều rủi ro và Josie ốm yếu chính là hệ quả của quá trình ấy. Song song với đó, trẻ con được học online tại nhà, thường xuyên tiếp xúc với công nghệ và thiếu hụt tương tác xã hội. Do đó, các AF như Klara được sinh ra nhằm đáp ứng sự thiếu hụt nghiêm trọng ấy.
Mình cảm thấy thích thú khi Ishiguro đưa độc giả vào điểm nhìn của nhân vật tôi - chính là Klara. Dưới lăng kính của một robot, chúng ta nhìn thấy những sự vật qua một lăng kính nhân tạo khác với mắt thường. Qua đó, Klara gọi máy tính bảng, điện thoại thông minh là “hình chữ nhật”, người phụ nữ mặc váy xoè rộng là “hình chóp”, người đàn ông mặc vest cao lớn là “hình trụ”, ... tất cả các sự vật, sự việc, con người qua lăng kính của Klara đều được gói gọn trong “những hộp vuông” qua con mắt nhân tạo.
Không drama, không cao trào, tác phẩm này đem đến cho mình nhiều suy ngẫm về cuộc sống, về giới hạn của một robot. “Liệu rằng robot có thể thay thế con người hay không?”. Trong tác phẩm này, Kazuo Ishiguro đã tìm ra đáp án cho câu hỏi kinh điển đó.
Câu trả lời ở đây là “Không”. Thực ra Ishiguro không trực tiếp nói ra nhưng mình đã tìm thấy đáp án trong cuộc hội thoại giữa Klara và Người Cha. Đó cũng chính là thời điểm Klara biết rõ vai trò của mình trong gia đình: Klara sẽ trở thành thế thân của Josie nếu Josie vĩnh viễn ra đi. Và để diễn tròn vai, Klara phải hết sức học hỏi trong lúc Josie còn sống.
Từ cuộc hội thoại về “trái tim con người”:
Người Cha: "Chú muốn hỏi cháu thế này: Cháu có tin vào trái tim con người không?”. Không chỉ dưới danh nghĩa là một cơ quan sinh học, đương nhiên rồi. Chú đang bàn về mặt thi ca ấy. Trái tim con người. Cháu có nghĩ nó tồn tại không? Là thứ khiến mỗi người đặc biệt và không giống ai? Giả sử là có đi. Vậy cháu có nghĩ để thực sự thấu hiểu Josie, cháu phải học không chỉ phong cách của bạn ấy mà còn phải học hỏi cả những gì sâu thẳm trong Josie? Phải học hỏi cả trái tim bạn ấy?”
Klara: “Trái tim mà chú nói đến, quả thực là phần khó nhất để học hỏi từ Josie. Có lẽ trái tim ấy không khác gì một ngôi nhà có quá nhiều phòng. Dẫu vậy nếu có đủ thời gian, một AF hết long hết dạ có thể thăm từng phòng trong số đó nghiên cứu thực kĩ càng cho tới khi không khác gì ngôi nhà của chính mình.”
Người Cha: “Nhưng giả sử, cháu đặt chân vào một căn phòng như thế, và lại phát hiện ra một căn phòng khác nằm trong đó. Và trong căn phòng ấy nữa lại có một căn phòng khác. Phòng trong phòng trong phòng. Tìm hiểu trái tim Josie có lẽ sẽ giống vậy, cháu thấy sao? Dù cháu có vẩn vơ trong các căn phòng ấy bao lâu đi chăng nữa, chẳng phải sẽ luôn có những căn phòng khác cháu chưa đặt chân tới?”
Cho đến lời thú nhận cuối cùng của Klara:
“Cháu đã làm tất cả để học hỏi Josie và nếu cần, cháu sẽ cố gắng làm tối đa, Nhưng cháu không nghĩ làm vậy sẽ có kết quả tốt đẹp. Không phải vì cháu sẽ không đạt được độ chính xác cao. Nhưng dù cháu cố bao nhiêu, giờ cháu tin rằng vẫn còn gì đó ngoài tầm tay của cháu. Người mẹ, Rick, Manuela Giúp Việc, Người Cha. Cháu chưa bao giờ có được tình cảm như tình cảm họ dành cho Josie. Giờ thì cháu đã biết chắc như thế!”.
Tuy chỉ là một robot, Klara lại giống như một con người có đức tin. Klara tin vào Mặt Trời – gọi “Mặt Trời’ là “Người”, cầu nguyện với Mặt Trời để giúp Josie khỏe lại bằng mọi giá. Với Klara, Mặt Trời không chỉ là nguồn sống, mà còn là hi vọng, là đại diện cho vẻ đẹp của thiên nhiên. Thông qua đó, chúng ta tìm thấy những thông điệp ý nghĩa về ô nhiễm môi trường.
Giữa muôn vàn những ánh nhìn hoài nghi tiêu cực về tác động của công nghệ, AI, “Klara và mặt trời” giúp chúng ta có một cái nhìn bao dung hơn, thiện cảm hơn về mối quan hệ giữa con người và robot. Ishiguro đã vẽ ra một viễn cảnh chẳng quá xa xôi, ông đã gieo vào lòng người đọc một hạt mầm hi vọng, về một kỉ nguyên công nghệ phát triển hài hòa và rực rỡ.
Xem thêm bài viết:
Tổng hợp: Minh Ngọc
30%
Cháy hàng 
30%
Cháy hàng 
30%
30%
