“Hiến Đăng Sứ” tác phẩm viễn tưởng đầy mê hoặc của Yoko Tawada, lần đầu ra mắt độc giả Nhật Bản vào năm 2014. Cuốn sách gồm bốn truyện ngắn và một vở kịch, được đặt trong bối cảnh một Nhật Bản hoang tàn sau thảm họa, nơi cuộc sống bị đảo lộn và hiện tượng đột biến diễn ra khắp nơi. Đặc biệt, nước Nhật trong truyện đã đóng cửa hoàn toàn, tạo nên một không khí u ám và đầy bất định. Tựa đề "Hiến Đăng Sứ" mang ý nghĩa "sứ giả", đồng âm với "Khiển đường sứ" – những đoàn ngoại giao Nhật Bản sang nhà Đường thời cổ đại, tạo nên sự tò mò và khó hiểu cho độc giả ngay từ cái tên.
Dưới ngòi bút tài hoa của Yoko Tawada, mọi ranh giới giữa hiện thực và hư cấu trở nên nhòe mờ, đan xen uyển chuyển đến mức lạ lùng. Tawada được ví như một “phù thủy” văn chương, biến những biểu tượng phi lý và ám ảnh trở nên sinh động và thực tế. Tác phẩm không chỉ là một chuyến phiêu lưu viễn tưởng mà còn là lời tiên tri đầy lo lắng về một xã hội Nhật Bản khủng hoảng, được thể hiện qua tình yêu sâu đậm của tác giả đối với quê hương mình.
Hiến Đăng Sứ không cố tình gây sốc, mà làm cho những điều bình thường trở nên kỳ lạ và ngược lại, tạo nên sự hấp dẫn ngay từ những trang đầu tiên. Với giọng điệu điềm tĩnh, tác phẩm sẽ cuốn hút bạn vào một thế giới phản địa đàng đầy mê hoặc, nơi bạn sẽ không thể rời mắt cho đến khi hoàn thành.
Tác giả: Yoko Yawada
Dịch giả: Nguyễn Đỗ An Nhiên và Nguyễn Thị Ái Tiên
Nhà xuất bản: Phụ nữ Việt Nam
Số trang: 296
Phát hành: 2023
Giá bìa: 135.000đ
Đặt sách online giá rẻ ‘Hiến Đăng Sư’ tại Nhà sách trực tuyến Pibook.vn tiết kiệm từ 30% giá bìa. Đặt ngay!
Bước vào thế giới của Hiến Đăng Sứ là như lạc vào một mê cung kỳ ảo, nơi hiện thực và hư cấu đan xen tạo nên bức tranh Nhật Bản u ám sau thảm họa. Yoko Tawada, với ngòi bút tài hoa và đầy mê hoặc, đã vẽ nên những biểu tượng ám ảnh và phi lý, khiến người đọc không thể rời mắt. Blog sách hay của Nhà sách online Pibook.vn gửi tới bạn đọc tổng hợp một vài chia sẻ của độc giả đã đọc tác phẩm, mời bạn xem review sách bên dưới!
Năm 2011, một ngọn lửa bốc lên tại lò phản ứng hạt nhân ở Fukushima, chất phóng xạ rò rỉ ra Thái Bình Dương và bầu khí quyển. Đây được coi là thảm họa hạt nhân lớn thứ hai thế giới, sau thảm họa Chernobyl ở Ukraine năm 1986. Người dân phải sơ tán khỏi Fukushima, và nơi này trở thành khu vực cấm tại Nhật.
Câu hỏi đặt ra là, nếu sau thảm họa nó, Nhật Bản không thể phục hồi được, thì đất nước này sẽ ra sao?
Có lẽ đây chính là một trong những tiền đề để Yoko Tawada xây dựng thế giới. phản địa đàng với phóng xạ, sụp đổ và điêu tàn của nước Nhật trong Hiến Đăng Sứ
Yoko Tawada vốn là người Nhật, nhưng sinh sống tại Đức và viết văn bằng cả hai thứ tiếng, do đó, bà nhìn Nhật Bản như một quê hương không bao giờ có thể quay về như xưa, và mang nặng mặc cảm của một người tha hương. Giọng văn của bà bình tĩnh, lạnh lùng, đôi khi chỉ trích, tấn công rất nhiều vào chính trị nhà nước, đạo đức xã hội cũng như chiến tranh tại Nhật.
Nhưng đâu đó, tôi vẫn thấy một nỗi đau không thể bộc lộ trực tiếp, khi thấy một phần nguồn cội của mình đang dần điêu tàn trước công nghệ, phóng xạ, chiến tranh, và thời gian.
Hiến Đăng Sứ bao gồm 4 truyện ngắn và 1 vở kịch, tất cả đều có nội dung rất lạ lùng. Nước Nhật lạ lùng, xã hội lạ lùng, đạo đức lạ lùng.
Đó là một Nhật Bản tự phong toả mình với phần còn lại của thế giới, từ đỉnh cao văn minh rơi tuột xuống thời đại nghèo nàn thông tin, không điện thoại, không internet. Người tỉnh này không biết cuộc sống người tỉnh khác ra sao, tất cả chỉ có thể trao đổi qua thư từ đứt đoạn. Người già đột nhiên trở thành trụ cột xã hội, sống mãi không chết mà lại rất khỏe mạnh, trong khi lớp trẻ thì ốm yếu và có thể mất rất sớm (Hiến Đăng Sứ). Đó là một Nhật Bản bị quốc tế gắn chặt với nhãn “nhiễm độc” thay vì “đất nước của Thần" như xưa. Phóng xạ đã bám vào mọi thứ ở đất nước này và dù nhiều năm đã trôi qua, hậu quả của nó vẫn rất nặng nề (Đảo Bất Tử)
Đó là một Nhật Bản bị bỏ rơi, người dân có xu hướng tìm đến nơi khác lánh nạn, và coi đó là con đường duy nhất để sống. Căn tỉnh của họ bị xoá mờ, biểu tượng đất nước không còn gì ngoài những hoang tàn đổ nát (Bên Kia Bờ Hạnh Phúc). Và cuối cùng, không còn Nhật Bản, không còn loài người, nhân loại đã diệt vong (Tháp Babel Của Các Loài Vật).
Trong đó, Hiến Đăng Sứ và Đảo Bất Tử có thể đọc như hai truyện ngắn độc lập, song cũng hỗ trợ cho nhau về mặt nội dung biểu hiện. Hiến Đăng Sứ mở ra một thế giới phản địa đàng, thông qua câu chuyện của người đàn ông Yoshiro và Mumei - đứa chất ốm yếu của ông. Họ là những người thuộc thế hệ người già sống lâu, người trẻ mất sớm. Ngôn ngữ dần bị tiêu biến, trái cây trở thành một thứ đồ thừa mưa ở nơi này, song lại khan hiếm ở nơi kia do thông thương bị gián đoạn. Còn Đảo Bất Tử giải thích rõ hơn vì sao tình trạng này xuất hiện tại Nhật Bản: đó là hậu quả của phóng xạ (công nghệ). Nó đã đẩy lùi Nhật Bản từ văn minh rực rõ về cảnh sụp đổ không thể cứu văn như hôm nay. Nhìn chung, các sáng tác phản địa đàng của Yoko Tawada đều là chất vấn về sự huỷ hoại của công nghệ với con người.
Có thể hoàn toàn đổ lỗi cho thiên tai trong thảm họa hạt nhân ở Fukushima không? Có phải những người phản đối việc cho các nhà máy hạt nhân hoạt động đã bị thủ tiêu trong bí mật? Không ít lần tác giả chế giễu hệ thống vận hành nhà nước, các chính trị gia, như thể muốn nói: “Chính phủ Nhật Bản đã và đang có những bước di sai lám".
Trong cuốn sách này, Tháp Babel Của Các Loài Vật là tác phẩm tôi ấn tượng nhất, còn thích nhất là truyện ngắn Hiến Đăng Sử. Tôi cứ nhớ mãi câu Mumei nói khi ăn bánh mì. Một đứa trẻ đáng ra phải khoẻ mạnh và đủ sức nếm mọi thứ nó thích, ấy vậy mà các cơ quan của em thoái hoá còn nhanh hơn ông cố mình. Răng lợi Mumei rất yếu, vậy nên bánh mì chọc vào miệng sẽ khiến em chảy máu, “Bánh mì có VỊ máu ông cố nhỉ”. Nghe Mumei nói vậy, ông Yoshiro suýt thì bật khóc, và tôi cũng suýt khóc theo ông. Không hiểu sao Mumei khiến tôi liên tưởng đến thế hệ mình. Yoko Tawada viết về thế giới phản địa đàng dày đặc những tình tiết hư cấu, những mỗi khi đọc, tôi cứ cảm thấy như thể nó đã xảy ra rồi
Dù Yoko Tawada nhiều lần bày tỏ sự không đồng tình, thậm chí lên án Nhật Bản trên nhiều phương diện khác nhau (chủ yếu nhất vẫn là chính trị), nhưng sau cùng, bà vẫn giữ một niềm tin về con người (thể hiện rõ nhất qua Hiến Đăng Sứ và Tháp Babel Của Các Loài Vật). Trong các văn bản của Yoko Tawada tràn ngập những ẩn dụ và chơi chữ (Vi Đà Hộ Pháp Ở Bất Kỳ Đâu), cuốn người đọc vào cuộc chơi của hình ảnh, ngôn ngữ và tưởng tượng tuyệt diệu.
Ngày 24 tháng 8 năm 2023, Nhật Bản xả nước nhiễm phóng xạ từ vụ việc Fukushima, đã qua xử lý, ra Thái Bình Dương. Chính phủ Nhật Bản công bố với dư luận trong và ngoài nước rằng lượng nước này không còn bị nhiễm độc. Nhưng người ta vẫn bán tín bán nghi về thông tin này.
Với tôi, đây là một cuốn sách lạ lẫm, đau đớn, đầy rẫy hoài nghi và bất an, như chính thời đại này vậy.
Hiến Đăng Sứ - Yoko Tawada
Hiến Đăng Sứ là tập truyện ngắn thể loại phản địa đàng, bối cảnh Nhật Bản tương lai sau thảm họa được lấy ý tưởng từ trận động đất sóng thần và nhà máy điện hạt nhân Fukushima năm 2011, dẫn theo đó là sự thay đổi của thiên nhiên địa lý, con người.
Nhật Bản từ một đất nước tiên tiến bậc nhất nay trở về thời đói nghèo cùng cực khi Tokyo là một thành phố bị nhiễm độc nặng, thực phẩm tươi sống và vật tư khan hiếm, đời sống ai cũng khó khăn. Nhật Bản bị cắt đứt giao thương với phần còn lại của thế giới và con người cũng thay đổi một cách quái lạ khi người già thì sống mãi với cơ thể tàn tạ còn trẻ em thì bệnh tật và chết yểu. Ở xã hội ấy người già chỉ có một ý niệm và mục tiêu sống, đó là chăm sóc và bảo vệ thế hệ trẻ.
Truyện Hiến Đăng Sứ miêu tả lại xã hội Nhật Bản thông qua lời kể của ông lão Yoshino khi sinh sống cùng chắt của ông là Mumei (Vô Danh), tác giả đã mượn góc nhìn của Yoshino để trình bày những quan điểm của bản thân về những vấn đề chính trị xã hội Nhật Bản trong đời sống thực, và từ đó vẽ nên những viễn cảnh u tối trong truyện.
Truyện thứ hai mang tên Vi Đà Hộ Pháp Ở Bất Kỳ Đâu, với khả năng chơi chữ trác tuyệt mà thiết nghĩ nếu người đọc có kiến thức về ngôn ngữ Nhật sẽ thấy thu hút vô cùng. Truyện này cũng đề cập đến mối quan hệ đồng tính nữ, ở bối cảnh sau khi diễn ra một trận động đất. Tuy nhiên mình không mấy ấn tượng với tâm tư nhân vật mà chỉ trầm trồ về khả năng ngôn ngữ của tác giả.
Truyện thứ ba mang tên Đảo Bất Tử, con người và xã hội Nhật Bản được nhân vật “tôi” kể lại, tình hình đất nước khi bị nhiễm phóng xạ nặng nề sẽ ra sao? Cá nhân mình thấy đây là một phiên bản chi tiết cho Hiến Đăng Sứ, hoặc có lẽ là cùng một thế giới, nhưng không có câu chuyện riêng. Và đương nhiên vì lẽ đó mà phần xã hội phản địa đàng được miêu tả cặn kẽ hơn hẳn.
Truyện thứ tư mang tên Bên Kia Bờ Hạnh Phúc, cũng về một xã hội Nhật Bản tương lai nơi mà người dân lần lượt rời bỏ vì không thể tồn tại được nữa.
Truyện thứ năm, truyện cuối cùng là một vở kịch tên Tháp Babel Của Các Loài Vật, khi sự tồn tại của con người không còn.
Mình đọc Hiến Đăng Sứ vì tò mò về thế giới phản địa đàng được giới thiệu. Thế giới phản địa đàng như vậy thì truyện tranh Nhật Bản không thiếu, để có thể tạo nên dấu ấn riêng trong lòng người đọc cũng như xác lập được chỗ đứng cho bản thân thì Yoko Tawada phải có một hướng đi mới chứ không phải chỉ đơn thuần là tạo ra một thế giới giả tưởng mà ai cũng có thể nghĩ đến. Quả không khiến mình thất vọng khi dù gắn danh phản địa đàng nhưng mục tiêu tác giả hướng đến không phải là sự thay đổi của thế giới mà là quan điểm của cô về xã hội con người Nhật Bản: một Nhật Bản bị cô lập và lãng quên trong tương lai. Đọc Hiến Đăng Sứ mình cảm được sự lo lắng về xã hội bấp bênh, có thể tan biến ngay trong chớp mắt, mong manh như sự tồn tại của Mumei vậy.
Về Hiến Đăng Sứ, nếu nói yêu thích thì không hẳn thế, mình chỉ bị cuốn vào thế giới phản địa đàng của Yoko Tawada mà thôi. Mình tò mò về một Nhật Bản với cuộc sống mất đi sự trợ giúp của công nghệ, mất đi những ngành dịch vụ, nơi chính phủ bị tư nhân hóa, không còn những cảnh sát, không tồn tại những từ ngữ như tội phạm hay tử hình, một xã hội nơi người già sống mãi và trẻ em thì yểu mệnh. Mình muốn biết về cuộc sống đó nhiều hơn nhưng tác giả chỉ thêm vào đôi chút và đất nước chỉ hiện lên qua sinh hoạt hằng ngày của hai ông cháu. Thế giới đi học đi làm ăn uống ngủ nghỉ, tiếp chuyện xóm giềng ấy hiện lên khiến mình thấy vừa hợp lý lại vừa kì cục, và mình nhận ra đó là điều khiến mình thích mê những quyển sách phản địa đàng như vậy.
Tổng hợp review: Minh Ngọc
30%
30%
30%
30%
30%
