Trong cuốn sách "Gỗ Mun" (tên tiếng Anh: "The Shadow of the Sun"), nhà báo và nhà văn Ryszard Kapuściński mở ra một châu Phi đa chiều, từ những cuộc đấu tranh giành độc lập cho đến các cuộc đảo chính và những hành trình bất tận qua lục địa đầy bí ẩn này. Không chỉ là một cuốn sách lịch sử hay báo chí, "Gỗ Mun" còn là một thiên anh hùng ca sâu sắc, kể về những con người và cuộc sống của họ, được thể hiện qua lăng kính của một nhà báo chiến trường với gần bốn thập kỷ kinh nghiệm.
Kapuściński không chỉ đưa chúng ta đến những điểm nóng lịch sử, mà còn dẫn dắt chúng ta qua những vùng đất từng được coi là "thiên đường đã mất". Ông khắc họa một châu Phi không chỉ là nơi của những bất an và ám ảnh, mà còn là nơi chứa đựng sức sống mãnh liệt và đam mê sâu sắc. Người đọc sẽ được trải nghiệm cuộc hành trình từ bờ vịnh này đến bờ sông kia, từ vùng đất này qua vùng đất khác, và cuối cùng là dừng chân nghỉ ngơi dưới bóng cây xoài ở Ethiopia.
"Gỗ Mun" là một cuốn sách không thể bỏ qua đối với những ai muốn hiểu sâu hơn về châu Phi thế kỷ 20 qua cái nhìn của một nhà báo đã dành cả đời mình để khám phá và kể lại những câu chuyện về những mảnh đất và con người mà ông đã gặp gỡ. Kapuściński không chỉ là một nhà báo; ông còn là một nhà thơ của thực tế, một người kể chuyện của những chân trời xa xôi.
Tác giả: Ryszard Kapuściński
Dịch giả: Nguyễn Thái Linh
Nhà xuất bản: Thế Giới
Nhà phát hành: Nhã Nam
Số trang: 500
Phát hành: 2022
Giá bìa: 160.000đ
Sách hay giá rẻ ‘Gỗ mun’ mua tại Nhà sách online Pibook.vn giảm từ 30% giá bìa
Trong "Gỗ mun" Ryszard Kapuściński không chỉ kể lại những câu chuyện, mà còn dệt nên những bức tranh sống động về một châu Phi đầy màu sắc và phức tạp. Cuốn sách là một cuộc du hành sâu sắc vào tâm hồn và linh hồn của lục địa đen, nơi mà mỗi trang sách đều thôi thúc người đọc khám phá và hiểu hơn về những câu chuyện chưa từng được kể. Blog sách hay của Nhà sách trực tuyến Pibook.vn gửi tới bạn đọc tổng hộp một vài review chia sẻ của độc giả về tác phẩm này, mời bạn tham khảo bên dưới!
Gỗ mun - Ryszard Kapuscinski
“Vì đây, không phải là cuốn sách về châu Phi, mà về một số người ở đó, về những cuộc gặp gỡ với họ, những khoảng thời gian bên nhau. Châu lục này quá lớn để có thể miêu tả nó. Đó là một đại dương riêng biệt, một hành tinh riêng, một vũ trụ vô cùng phong phú và đa dạng. Chúng ta gọi châu Phi chỉ là để cho tiện, một cách vô cùng giản lược. Trên thực tế, ngoài cái tên địa lý, châu Phi không tồn tại.”
“Gỗ mun” có tên tiếng anh là “The shadow of the sun”. Một cái tên đầy nỗi niềm về một châu lục bị ngược đãi. Một châu lục đầy ám ảnh về đêm đen, về một bóng râm, một cuộc tìm kiếm vô vọng. Kapuscisnky là một phóng viên chiến trận. Lần này, theo những trang sách là những điểm nóng, những cuộc đấu tranh giành độc lập, những cuộc đảo chính tại mỗi quốc gia mà ông dừng chân. Xuyên suốt châu lục này, cuộc sống của những con người nơi đây được khắc hoạ rõ nét từ văn hoá, phong tục, tập quán…Những điểm đến của ông luôn có tính thời sự rất cao, đúng với kim chỉ nam: phải có mặt ở đó chính những lúc nước sôi lửa bỏng nhất. Cuốn sách này hơn cả một cuốn du ký. Bởi vì nó là tâm sự của một “người con” thấu hiểu châu lục này. Con người đó thực sự đã sống bên trong và tắm mình vào nó. Đó không phải là những lời của một du khách. Bởi vì du khách chỉ đến ngắm, bình luận, rồi họ sẽ trở về. Họ sống trong những khách sạn, những tiêu chuẩn “ tiểu châu Âu” hay “tiểu châu Mỹ”. Thứ họ thấy chỉ là vẻ bề ngoài, là sa mạc cát nóng mênh mông, là những dòng người lang thang vô định nối dài nhau. Họ không thấy không ánh mắt vô hồn những đứa trẻ đói khát vạ vật, những đôi tay gầy gò vác trên vai những khẩu súng mà có thể tước đoạt sinh mạng của một ai đó trong phút chốc.
Có một sự thật là 19/20 nước nghèo nhất thế giới đều đến từ Châu Phi. Gần một nửa trong số quốc gia của lục địa này là chiến trường của một cuộc xung đột kéo dài hay vừa mới kết thúc. Ngày nay, nhiều cuộc chiến ở đây diễn ra không được thế giới nhắc đến, đơn giản là vì thế giới bỏ quên nó. Rốt cuộc thì đó không phải là Âu châu, không phải là vị trí chiến lược đối với Tây phương, không dầu mỏ, không phải sân sau của một siêu cường nào. Những chuyện này xảy ra thường ngày đến mức người ta chẳng còn mảy may về nó.
“Cư dân Châu Phi là một mạng lưới khổng lồ, rối rắm, chồng chéo, phủ lên khắp lục địa, liên tục chuyển động, không ngừng dậy sóng, cụm lại ở chỗ này và tản ra ở chỗ khác, một mảnh vải sặc sỡ, một tấm thảm đầy màu sắc.”
Châu Phi hiện ra như một tấm thảm đầy màu sắc với người ta hoa mắt, phân vân. Kapuscinski trong suốt cuốn sách đã giải mã từng mảnh ghép đó. Không có cái gọi là văn hoá Châu Phi hay tôn giáo châu Phi, bởi bản chất châu Phi là sự muôn màu muôn vẻ của nó. Châu lục bị ngược đãi và không có khả năng tự vệ trở nên hoang vắng, tiêu điều, đổ nát. Những thế kỉ dài chìm trong đau đớn đã để lại vết thương lâu dài trong ý thức họ. Lòng tự ti, đau khổ khi mang trong mình nỗi mặc cảm bởi tôi là người da đen.
Ryszard sử dụng một hình ảnh ẩn dụ cực kỳ hay. Linh hồn của Châu Phi, một linh hồn xuất hiện dưới lốt chú voi. Châu Phi to lớn, nhưng dưới vẻ vĩ đại ấy là ánh mắt sắc lạnh cùng một nỗi buồn sâu thẳm. Người ta sẽ chẳng thể chinh phục con voi to lớn và sức mạnh bên trong của nó. Vì sức mạnh của nó nằm trong bản chất không thể thuần hoá của nó, và bản chất của nó là con người của nó. Họ luôn hiểu nhầm rằng đây là một chốn gì đó huyễn tưởng, tăm tối nhưng thực ra châu Phi là một con voi vĩ đại, lặng yên và đầy tâm sự.
Vấn đề của châu Phi là sự bất hoà giữa con người và môi trường, giữa không gian Phi châu mênh mông và con người chân đất, cùng khổ, không có khả năng tự vệ. Có một sự thật, phần lớn người da đen trong thế kỷ chúng ta chết vì tay người da đen, chứ không phải người da trắng. Đó là sự mù quáng sắc tộc. Thật đau lòng khi chứng kiến những gì xảy ra ở Rwanda và Uganda. Quyền lực, ngu muội, lòng đố kị đã đánh thức con ác quỷ bên trong mỗi con người.
Liberia là những hậu duệ của những người từng là nô lệ ở miền nam nước Mỹ. Có thể coi họ là những người Mỹ gốc Liberia, gần như tái hiện lại những gì họ trải qua ở Mỹ khi họ về định cư ở Liberia cùng với người châu Phi bản địa. Họ vẫn mang trong mình tư tưởng nô lệ. Giờ đây họ lại coi họ chính là những ông chủ trên mảnh đất họ mới cập bến.
Gỗ mun - Ryszard Kapuściński
“Điều đó diễn ra rất nhanh. Thế rồi, ngay sau lưng chúng tôi, từ sâu thẳm của đêm, một con voi hiện ra. Không biết có ai trong các bạn đã từng mặt đối mặt với voi chưa, những không phải trong vườn bách thú hay ở rạp xiếc, mà giữa rừng châu Phi, nơi voi là vị chúa tể đáng sợ của vạn vật. Trông thấy nó là con người sợ chết khiếp. Một con voi đơn độc tách khỏi đàn thường là một con vật đang lồng, một kẻ tấn công điên cuồng vào làng mạc, giày nát nhà cửa, giết chết người và gia súc.
Con voi thực sự vĩ đại, ánh mắt lạnh và sắc. Nó im lặng. Chúng tôi không biết trong cái đầu vĩ đại của nó đang nghĩ gì, nó sẽ làm gì trong giây lát. Nó đứng lại một lát, sau đó bắt đầu dạo bước quanh các bàn. Mọi người im phăng phắc, ngồi bên bàn bất động, tê liệt vì sợ. Khong thể cử động, điều đó có thể làm nó nổi điên, mà nó thì rất nhanh, không thể chạy thoát được một con voi. Mặt khác, khi ngồi bất động, người ta tự đặt mình trước sự tấn công trực diện của nó và có thể bị giày chết dưới những bàn chân của con vật khổng lồ.”
“Linh hồn châu Phi luôn xuất hiện dưới lớp voi. Vì không có loài vật nào chiến thắng được nó. Cả sư tử, cả trâu, cả rắn.”
Đây không phải một cuốn sách về châu Phi mà là về con người ở đó, là những cuộc gặp gỡ của tác giả, về những khoảnh khắc tác giả sống bên trong cộng đồng người dân, những thời khắc sinh tử. Với Ryszard Kapuściński, châu Phi như một hành tinh riêng biệt với những tập tục, lề thói, quan niệm đạo đức và quy tắc hoàn toàn khác biệt với phần còn lại của thế giới. Một cuốn sách khiến mình nghẹt thở, rung động đến tâm can, và khâm phục sự quan sát tinh tế của tác giả. Ông không đơn thuần thuật lại những điều ông đã trải qua, mà ông nhìn châu Phi với con mắt bao dung thấu cảm, bóc tách từng lớp tâm lý qua hành động của người dân nơi đây.
“Chỉ cần anh dừng lại đâu đó trong một làng quê, thị trấn, thậm chí chỉ đơn giản là ở ngoài đồng, một đám trẻ sẽ xuất hiện ngay. Tất cả đều rách rưới không tả xiết. Áo quần cũn cỡn, sờn rách đến mức không thể tin được. Tài sản duy nhất, thứ đồ ăn duy nhất của chúng chỉ là quả bầu với chút nước. Mỗi mẩu bánh mì hay mẩu chuối đều bị nuốt chửng và biến mất trong tích tắc. Cái đói trong người lũ trẻ này là một thứ gì đó thường xuyên, một hình thức sống, là bản chất thứ hai. Nhưng thứ mà chúng xin không phải là bánh mì hay hoa quả, thậm chí cũng không xin tiền.
Chúng xin cái bút chì.”
Tổng hợp: Minh Ngọc
30%
30%
