Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh sinh năm 1933 tại làng Cổ Nhuế, Hà Nội, ông đã bước vào thế giới văn học với hành trình đầy thăng trầm và ghi dấu trong lòng bạn đọc hàng thập kỷ sáng tác.
Với bằng Tú tài Toán và học Đại học Y khoa Hà Nội, ông từng tham gia bộ đội và trải qua mười năm phục vụ trong một đơn vị pháo binh. Sau đó, Nguyễn Xuân Khánh dạy văn hoá tại Trường Sĩ quan Lục quân trước khi gắn bó với tạp chí Văn nghệ Quân đội và báo Thiếu niên Tiền phong. Sự nghiệp văn chương của ông bắt đầu với truyện ngắn "Một đêm", xuất bản vào năm 1959, và tiếp tục với tập truyện ngắn đầu tay mang tên "Rừng sâu" vào năm 1963. Những tác phẩm này đã khắc sâu tên tuổi Nguyễn Xuân Khánh trong thời kỳ đầu sự nghiệp.
Nguyễn Xuân Khánh được nhà văn Nguyễn Văn Thọ ca ngợi là "một cây bút trải qua bao thăng trầm vẫn dấn thân đến cùng vì văn chương." Với thời gian, ông ngọt ngào hơn, cay đắng hơn, và điều này hiện rõ trong hành trình văn chương gần nửa thế kỷ của ông.
Tập truyện "Rừng sâu" đã gây tiếng vang trong giới văn nghệ bởi cách viết thuyết phục và giọng văn bình dị đậm chất con người trong xã hội chủ nghĩa. Tác phẩm này khắc họa hình ảnh những con người mang trong mình tinh thần thép và lòng hi sinh, những phẩm chất đặc trưng của một thời kỳ cách mạng mà Nguyễn Xuân Khánh đã chứng kiến và trở thành chứng nhân đáng tin cậy. Ông là một nhà văn thầm lặng, sử dụng cái nhìn trìu mến và ngòi bút mộc mạc để ghi lại cuộc sống hàng ngày của con người trong cuộc chiến đấu và xây dựng đất nước yêu dấu.
Sau một thời gian vắng bóng, Nguyễn Xuân Khánh đã quay trở lại với loạt tiểu thuyết về văn hóa lịch sử và phúng dụ. Trong mảng văn hoá lịch sử, bộ tiểu thuyết "Hồ Quý Ly" (2000), "Mẫu Thượng ngàn" (2006) và "Đội gạo lên chùa" (2011) đứng nổi bật trong tác phẩm của ông.
Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh đã tạo dựng một di sản văn chương đáng quý, một hành trình sáng tạo đầy sức mạnh và sự đa dạng. Với những tác phẩm của mình, ông đã khắc họa sự sống đời thường và văn hóa lịchsử của dân tộc, mang đến cho độc giả những trải nghiệm tinh thần độc đáo và cảm nhận sự phong phú của văn học.
Hãy cùng bước vào thế giới văn chương của cố nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, nơi những câu chuyện đan xen giữa lịch sử và con người sẽ đưa bạn vào những cuộc phiêu lưu tâm hồn và những cuộc sống đầy ý nghĩa. Với ngòi bút tài hoa, ông đã khắc họa một hình ảnh sống động về nhân vật và sự kiện, mang đến cho độc giả những trải nghiệm đặc biệt và cảm xúc sâu sắc. Cùng Toplist sách hay của Nhà sách trực tuyến Pibook.vn điểm qua 5 cuốn tiểu thuyết hay nhất của cố nhà văn Nguyễn Xuân Khánh nhé!
"Chuyện ngõ nghèo" của Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh kể về Hoàng, một nhà báo bị ép về hưu sớm vì quan điểm "không đúng đắn" và "chống đối tổ chức". Trong một ngõ nghèo, gia đình Hoàng đối mặt với khó khăn, và đó là lúc ông phát hiện niềm đam mê nuôi lợn trở thành hy vọng cứu cánh cho mình. Nhưng không chỉ ông, người bạn đồng hành cũng chìm đắm trong sự hấp dẫn và sự kỳ diệu của việc nuôi lợn.
Từ sự khác biệt trong cách nhìn và nuôi lợn, một cộng đồng lợn trỗi dậy, trở thành một xã hội, một đế chế lợn. Điều đó khiến chất lợn lan tỏa trong cả con người, gợi mở cái chất lợn tiềm ẩn sâu thẳm... và dần dần, con người mất đi sự nhân hậu, sự kiên nhẫn, và sự chính trực ban đầu.
Thông qua giấc mơ của ông Hoàng, Nguyễn Xuân Khánh tường thuật một quan điểm rõ ràng: xã hội mà hệ thống trị có quyền kiểm soát tuyệt đối là một mối nguy hiểm cần phải loại bỏ. Việc kiểm soát suy nghĩ và cảm xúc con người sẽ biến chúng ta thành những xác sống, những con vật chỉ biết thỏa mãn những nhu cầu sinh học thông thường và tuân thủ những lập trình sẵn có. Vậy thì chất lợn đã chiến thắng chất người, người-lợn, và bây giờ là lợn-người - một tương lai đáng sợ.
Xem thêm bài viết: Review sách Chuyện ngõ nghèo - Nguyễn Xuân Khánh
Trong "Chuyện ngõ nghèo", chúa đã chết và thời vô trị đã đến, mở ra những câu chuyện sâu sắc và đầy ý nghĩa về sự tự do, con người và hiểm họa của sự kiểm soát tối đa.
"Miền hoang tưởng" của Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh sẽ đưa chúng ta vào một thế giới đối thoại sâu sắc, nơi nỗi buồn vô tận tràn ngập, tình yêu và tình bạn đụng độ, đam mê và cuộc sống nghèo khó trong tù ngục. Đây là cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ giữa cái thiện và cái ác, mà nhân vật chính luôn đau đớn và đắn đo khi phải chọn con đường sống qua những cuộc tự thoại và đối thoại với Chúa.
Trong "Miền hoang tưởng", không khí truyện sôi động và đầy kịch tính, nhưng cũng ẩn chứa sự đáng sợ. Tuy vậy, ánh sáng tình yêu đẹp đẽ trong truyện là một tia hy vọng rực rỡ, là điểm tựa giúp câu chuyện giảm bớt nỗi đau và khôi phục niềm tin vào cuộc sống.
Với cách viết dựa trên tâm trạng, "Miền hoang tưởng" xen kẽ những bức thư "không gửi" tràn đầy bi quan và những khoảnh khắc lạc quan, tạo nên một thế giới hỗn độn, đầy hoang mang và mất niềm tin vào tương lai của những người sống sau chiến tranh. Sự kết hợp này tạo nên một cuộc sống đầy rạn nứt, rối ren và một hiện tại hoang hoải.
Đặc biệt, cuốn tiểu thuyết "Miền hoang tưởng" đã trải qua số phận đặc biệt, với tên gọi ban đầu là "Miền hoang tưởng", sau đó được in lại với tên "Hoang tưởng trắng". Tuy nhiên, lần in mới nhất, NXB Phụ nữ đã quyết định trả lại tên gốc mà tác giả mong muốn - "Miền hoang tưởng".
Xem thêm: Review sách Miền hoang tưởng
"Đội gạo lên chùa" không chỉ là một tác phẩm văn học đặc sắc, mà còn là một cánh cửa mở ra thế giới văn hóa và tâm hồn của người Việt. Trong "Đội gạo lên chùa", Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh đã chia sẻ với chúng ta một phần của cuộc đời đầy trải nghiệm và tình yêu với văn chương. Với 79 năm sống đầy ý nghĩa, ông đã "đội gạo lên chùa" để tạo nên tác phẩm này. Những trải nghiệm gian khổ và hồi hộp trong viện bệnh, cùng những cuộc trò chuyện đầy ý nghĩa với sư ông và một chú tiểu bộ đội, đã trở thành nguồn cảm hứng để ông viết nên câu chuyện này.
"Đội gạo lên chùa" đưa chúng ta vào một ngôi làng từ thời kháng chiến chống Pháp cho đến cuộc chiến chống Mỹ. Tại đây, các nhân vật, dù là vãi, tiểu, du kích, bộ đội hay người lính Pháp, đều có mối liên hệ sâu sắc với ngôi chùa làng. Dưới bóng tác động của Phật giáo, khúc quanh giữa giặc khủng bố và cuộc sống ẩn nấp, người dân đã giành lại đất đai và thực hiện những cải cách cần thiết. Những sự kiện và tâm trạng đặc biệt trong lịch sử được tường thuật qua góc nhìn của Phật giáo, tạo nên một cảm nhận sâu sắc về lòng thiện và lòng mộ đạo của người dân. Cuốn sách này mang đến cho chúng ta một câu chuyện dài về số phận của nhiều nhân vật trong ngôi làng nghèo, với ngôi chùa là niềm tin và sự ủng hộ tuyệt đối. Qua những biến cố lịch sử, họ vẫn giữ vững lòng hiền hòa thuần hậu của vùng quê đồng bằng.
"Đội gạo lên chùa" không chỉ là cuốn sách cuối cùng mà Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh đã viết, mà còn là một phần trong quá trình ông tìm lại cội nguồn văn hóa và bản sắc dân tộc. Khác với các tác phẩm trước đó, cuốn sách này tập trung vào tín ngưỡng quen thuộc của Phật giáo. Theo tác giả, Phật giáo có thể làm dịu những dương tính ngùn ngụt của một dân tộc phải trải qua nhiều cuộc chiến tranh, để trở về với bản chất hiền hòa và thuần hậu của vùng quê đồng bằng. Với sự hiện diện của Phật tính, người Việt có thể vững vàng trong tâm hồn và tìm về nguồn gốc của mình.
"Mẫu thượng ngàn" được xuất bản lần đầu vào năm 2005, nhưng nó đã được phát triển từ truyện "Làng nghèo" mà tác giả viết từ năm 1959. Cuốn sách này mang đến cho chúng ta một bức tranh lịch sử xã hội về Hà Nội vào cuối thế kỷ 19, khi thành phố đối mặt với cuộc tấn công Thứ Hai của người Pháp, việc xây dựng Nhà Thờ Lớn và những cuộc chiến giữa quân Pháp và quân Cờ Đen.
"Mẫu thượng ngàn" không chỉ là một câu chuyện lịch sử, mà còn là một câu chuyện tình yêu đầy cảm xúc của những người phụ nữ Việt trong một làng cổ. Đó là tình yêu đan xen giữa lòng bao dung và mãnh liệt của những người phụ nữ, với những trăn trở, cay đắng, và sự phồn thực của cuộc sống. Cuốn sách kết hợp tài tình giữa bi kịch và hài hòa, tạo thành một tác phẩm tinh tế và cao thượng.
"Mẫu thượng ngàn" được coi là "nỗ lực tìm kiếm và tái hiện một không gian tinh thần, từ đó xác định lại căn cốt tinh thần của người Việt. Theo tác giả Nguyễn Xuân Khánh, không gian tinh thần đó chính là không gian văn hóa làng, trong đó tín ngưỡng dân gian đóng vai trò quan trọng nhất." (Pgs.Ts. Cao Kim Lan).
Tiểu thuyết "Hồ Quý Ly" đã gây tiếng vang lớn và giành Giải thưởng tiểu thuyết 1998-2000 của Hội Nhà văn Việt Nam với số phiếu tuyệt đối từ Hội đồng chung khảo.
"Hồ Quý Ly" không chỉ đơn thuần là việc tái hiện một triều đại ngắn ngủi trong lịch sử Việt Nam, mà còn mang đến một góc nhìn mới về nhân vật lịch sử gây tranh cãi - Hồ Quý Ly. Tác phẩm không chỉ đưa ra một cái nhìn khác về Hồ Quý Ly, mà còn truyền tải suy nghĩ sâu xa của tác giả về cải cách và sự duy tân của đất nước, cách trị nước và cách tận dụng tài năng để phục vụ cho quốc gia như các vị vua đại đế xưa. Qua các trang sách trăn trở và đáng suy nghĩ, tác giả muốn khám phá bản ngã của người Việt và văn hóa thuần Việt, hy vọng tìm thấy sức mạnh tự thân của dân tộc Việt. "Hồ Quý Ly là tiếng khởi đầu kêu gọi đi tìm bản sắc Việt, và bản sắc đó không có trong sự đình trệ mà chỉ có thể tìm thấy trong sự biến động, trong sự cách tân, dù mỗi lần đổi mới đều là những cơn đau đẻ kinh hoàng" (Nhà văn - dịch giả Phạm Toàn).
"Hồ Quý Ly" mang đến cho người đọc một cái nhìn về thời kỳ đầy biến động trong lịch sử dân tộc Việt Nam (cuối thời Trần chuyển sang Hồ) với các nhân vật lịch sử và những tâm sự của họ đã trở thành đề tài tranh cãi không đồng nhất từ trước đến nay. Tác phẩm nổi bật với mối mâu thuẫn giữa hai phe phái: người ủng hộ Hồ Quý Ly và người ủng hộ "phù Trần". Nhân vật chính - Hồ Quý Ly - được phản chiếu qua góc nhìn của các nhân vật khác, để "lộ ra" những khía cạnh sáng tỏ và tối tăm trong tâm hồn của ông. Ngoài ra, hệ thống các nhân vật đa dạng với mọi tầng lớp và giai cấp, và các mối quan hệ phức tạp, âm mưu, xung đột giữa quyền lợi và nghĩa vụ, giữa tham vọng quyền lực và tình cảm cá nhân... đã tạo nên một tác phẩm phong phú với nhiều sự kiện, nhiều dòng nhân vật, mang trong mình những nội dung và giá trị tư tưởng mới mẻ.
Tác phẩm khéo léo tái hiện cuộc sống trong triều đại ngắn ngủi của nhà Hồ vào thế kỷ 15, đem đến một cái nhìn mới về Hồ Quý Ly - một nhân vật gợi những cảm xúc mâu thuẫn. Tác giả không chỉ đơn thuần khám phá lịch sử, mà còn muốn truyền tải những ý tưởng sâu sắc về cải cách và sự duy tân của đất nước. Qua từng trang sách, bạn sẽ cảm nhận được sự trăn trở và suy nghĩ về bản ngã của người Việt và văn hóa thuần Việt, và hy vọng tìm thấy sức mạnh tự thân của dân tộc Việt.
Đối với những đọc giả muốn khám phá và tìm hiểu về tác phẩm của nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, "Hồ Quý Ly" là một lựa chọn tuyệt vời. Qua câu chuyện đầy mê hoặc này, bạn sẽ được trải nghiệm những khoảnh khắc đầy biến động trong lịch sử dân tộc Việt Nam, và nhìn thấy sự tranh cãi không ngừng xoay quanh nhân vật lịch sử và tâm hồn của họ.
Tổng hợp: Minh Ngọc
30%
30%
30%
30%
30%
