Tựa sách, thoạt nhìn đơn giản, nhưng đôi khi ẩn giấu những ý nghĩa sâu sắc, sắc thái ngôn ngữ độc đáo hoặc thậm chí là tham chiếu đến những tác phẩm văn học khác, tạo nên một mạng lưới liên văn bản phong phú. Hiểu được 'bí mật' đằng sau những tựa đề này, sẽ giúp bạn nhìn nhận câu chuyện một cách khác.
Tựa đề sách có thể đơn giản như "Jane Eyre", "Don Quixote", "Anh em nhà Karamazov", hoặc phức tạp hơn, chứa đựng ý nghĩa sâu sắc mà chỉ khi được tiết lộ, mới làm thay đổi ấn tượng của cuốn sách đối với người đọc. Dưới đây, Blog sách hay của Nhà sách trực tuyến Pibook.vn sẽ giới thiệu cho bạn 5 kiệt tác văn học kinh điển đã thành công trong việc làm điều này.
"Chiến tranh và Hòa bình" - một trong những kiệt tác của Leo Tolstoy, là câu chuyện về cuộc sống của những quý tộc Nga trong khi Napoléon tàn phá khắp nước Nga. Tuy nhiên, nhìn vào tiêu đề, bạn có thể nghĩ rằng nó chỉ đơn thuần nói về những cuộc chiến và những thời kỳ bình yên. Nhưng đằng sau nó, tiêu đề này lại chứa đựng sự sâu sắc và ý nghĩa đặc biệt.
Trên thực tế, trong ngôn ngữ gốc của Tolstoy - tiếng Nga, từ "hòa bình" (mir) còn mang ý nghĩa là "thế giới". Vì vậy, "Voina i mir" - tiêu đề gốc của cuốn sách có thể được hiểu là "Chiến tranh và Thế giới" hoặc cụ thể hơn "Chiến tranh và Xã hội". Điều này đặt ra một câu hỏi về sự cân nhắc giữa xung đột và hợp tác, một khía cạnh đã được nhiều nhà phê bình phương Tây khám phá để hiểu rõ hơn về tác phẩm này.
Có không ít tranh cãi về ý định thực sự của Tolstoy khi đặt tiêu đề cho tác phẩm này. Một số cho rằng tiêu đề đã bị hiểu sai do sự can thiệp của phe Bolshevik, khi họ thay đổi bảng chữ cái tiếng Nga đã làm cho những từ như mipъ, có nghĩa là "xã hội", trở nên lạc hậu. Tuy nhiên, những người khác lưu ý rằng Tolstoy, một người thông thạo nhiều ngôn ngữ, chưa bao giờ phản đối các bản dịch nước ngoài của tác phẩm của mình. Có thể, ông đã nhận thức và chấp nhận cả hai cách giải thích về tiêu đề của mình.
Đặt sách online các tác phẩm "văn học kinh điển" tại Nhà sách trực tuyến Pibook.vn giảm từ 30-50% giá bìa
Khi nói đến "Cuốn theo chiều gió", chúng ta thường nghĩ về một tác phẩm lớn, mô tả cuộc đấu tranh để lấy lại sự giàu có và địa vị của một cô gái con nhà đồn điền sau Nội chiến Hoa Kỳ. Nhưng thật sự, bạn đã bao giờ tự hỏi, tiêu đề "Cuốn theo chiều gió" đến từ đâu chưa?
Trước khi chọn "Cuốn theo chiều gió" làm tiêu đề cuối cùng, Margaret Mitchell đã xem xét một số tên khác như "Tomorrow is Another Day", "Bugles Sang True", và "Not in Our Stars" (đừng nhầm lẫn với "The Fault in Our Stars" của John Green).
Tiêu đề "Cuốn theo chiều gió" mang ý nghĩa biểu trưng cho sự mất mát của một lối sống đã biến mất sau cuộc tuần hành xuyên Georgia của Sherman - một chiến dịch quân sự nhằm phá hủy tài nguyên của bang miền Nam.
Mitchell đã lấy cụm từ "gone with the wind" từ bài thơ năm 1894 của Ernest Dowson - "Non Sum Qualis Eram Bonae Sub Regno Cynarae", mà trong đó, Cynara là tình nhân cũ của nhà thơ La Mã Horace. Trích đoạn thơ như sau:
“Cynara, anh đã quên nhiều rồi, cuốn theo chiều gió,
từng cánh hoa hồng bay, hòa cùng đám đông náo loạn,
Khiêu vũ, để quên đi những bông hoa loa kèn ủ rũ, nhợt nhạt nơi em…”
Như vậy, tiêu đề "Cuốn theo chiều gió" không chỉ gợi lên cảm xúc và sự mất mát, mà còn chứa đựng sự thật sâu đằm về cuộc đời và những thay đổi không thể tránh khỏi của nó.
Hãy cùng đi sâu vào câu chuyện của "Gatsby vĩ đại", kiệt tác nổi tiếng nhất của F.Scott Fitzgerald. Chỉ trong hơn một năm, Fitzgerald đã hoàn thiện cuốn tiểu thuyết này, một quá trình nhanh chóng khác thường so với phong cách làm việc cẩn thận, chậm rãi của ông. Fitzgerald từng nói: “Tôi không thể để cuốn sách ra mắt trừ khi nó chứa thứ tốt nhất mà tôi có thể làm được hoặc thậm chí, như đôi khi tôi cảm thấy, thứ gì đó tốt hơn khả năng của tôi.”
"Gatsby vĩ đại" dường như đã được tạo ra một cách trôi chảy, nhân vật và câu chuyện tựa như đang hồi sinh từ trang sách. Nhưng một điều duy nhất mà Fitzgerald gặp khó khăn thật sự - đó là tìm ra tựa đề phù hợp. Ông đã xem xét nhiều lựa chọn, từ "Among Ash-Heaps and Millionaires", "On the Road to West Egg", "Under the Red, White, and Blue", "The High-Bouncing Lover", đến "Trimalchio" - cái tên mà vợ ông, Zelda, từ chối. Cuối cùng, "The Great Gatsby" (Gatsby vĩ đại) trở thành lựa chọn cuối cùng.
Có vẻ như Fitzgerald không thể quyết định được có phải là một sự châm biếm. Nhưng đúng hơn, ông biết rằng tựa đề không chỉ để thu hút người đọc. Một tựa đề hay còn phải nắm bắt được bản chất và mang lại ý nghĩa cho toàn bộ văn bản. Điều này giải thích tại sao Fitzgerald lại yêu thích "Trimalchio", một nhân vật trong văn học La Mã đã từ một cựu nô lệ trở thành một thương gia tự lập, phản ánh câu chuyện từ nghèo khó trở nên giàu có của Gatsby. "Gatsby vĩ đại" cũng đạt được điều tương tự, nhưng thêm vào đó là một chút mỉa mai và mơ hồ.
Xem thêm: Review sách Đại gia Gatsby
Chắc hẳn khi bạn nhìn vào tiêu đề "Thế giới mới nhiệm màu", bạn sẽ tưởng tượng đến một thế giới tươi sáng, đầy màu sắc. Nhưng đã bao giờ bạn tự hỏi, đâu là nguồn gốc thực sự của tiêu đề này chưa?
Aldous Huxley đã mượn tiêu đề cho tác phẩm kinh điển của mình từ vở kịch "The Tempest" của William Shakespeare. Trong màn V, cảnh I, nhân vật Miranda nói: "Nhân loại thật tươi đẹp biết bao! Hỡi thế giới mới nhiệm màu/ Ở đó có những người như vậy!”
Miranda, một cô gái sống cô lập trên một hòn đảo cùng với cha mình, đã phát biểu câu nói này với niềm phấn khích khi cô cuối cùng cũng gặp được nhiều người. Tuy nhiên, lời nói của cô cũng tiết lộ sự lạc quan mù quáng về bản chất con người.
Huxley đã sử dụng niềm tin này để tạo ra nhân vật chính trong "Thế giới mới nhiệm màu", John. John là một người man rợ, được đưa ra khỏi khu bảo tồn và đưa vào một thế giới tưởng như lý tưởng. Nhưng thực tế thì không, thế giới này lại chìm trong sự kiểm soát của một chế độ độc tài, phân loại con người ngay từ khi sinh ra và buộc họ sử dụng một loại thuốc ức chế ham muốn tình dục có tên là "soma".
Vì vậy, tiêu đề "Thế giới mới nhiệm màu" không chỉ là một từ ngữ hấp dẫn, mà còn là một biểu hiện sắc sảo của sự thật đằng sau một xã hội mà vẻ ngoài lấp lánh che đậy sự đen tối bên trong.
Tựa đề "Trái tim chó" của Mikhail Bulgakov không chỉ gây ấn tượng mạnh mẽ, mà còn ẩn chứa một thông điệp sâu sắc về xã hội và con người.
Tác phẩm này, viết năm 1925 nhưng bị kiểm duyệt tại Liên Xô cho đến năm 1987, mô tả một thí nghiệm bất thường của một bác sĩ phẫu thuật: ông đã ghép tuyến yên và tinh hoàn của con người vào một con chó hoang, biến nó từ một con vật thành một con người mới. Kết quả không như mong đợi, con chó mới này cư xử khác thường, né tránh vệ sinh cá nhân và sau cùng, trở thành một thành viên của Đảng Cộng sản.
"Trái tim chó" không chỉ là một lời chỉ trích đối với thuyết ưu sinh - một học thuyết giả tạo mà Điện Kremlin đặc biệt quan tâm và sau này đã bị Đức Quốc xã lợi dụng trong Thế chiến thứ hai. Mà còn là một sự phê phán mạnh mẽ đối với quan niệm rằng Liên Xô có thể "định hình" lại công dân của mình, biến họ từ những người chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân thành "Homo Xô Viết" - những người hoàn toàn tuân theo quy định của chính phủ và lao động không mệt mỏi vì lợi ích cộng đồng.
Tóm lại, "Trái tim chó" không chỉ là một cuốn tiểu thuyết, mà còn là một lời phê phán sắc bén về một xã hội cố gắng kiểm soát và thay đổi bản chất con người. Giống như thí nghiệm thất bại của bác sĩ phẫu thuật trong câu chuyện, thí nghiệm của Liên Xô cũng không mang lại kết quả mong muốn.
Xem thêm bài viết:
Tổng hợp: Thanh Nhã
Nguồn tham khảo: Theo Big Think
30%
30%
Cháy hàng 
30%
Cháy hàng 
30%
30%
