Tuần lễ Sách bị cấm do Hiệp hội Thư viện Hoa Kỳ tổ chức mỗi tháng 9, giúp chúng ta nhớ lại những tác phẩm văn học nổi tiếng bị đẩy vào bóng tối, không phải vì chất lượng nghệ thuật của chúng, mà vì sự thách thức mà chúng đưa ra đối với các chuẩn mực xã hội. Từ những câu chuyện gây tranh cãi về chính trị, giới tính, đến những vấn đề xã hội nhức nhối, những cuốn sách này đã từng bị cấm cửa khỏi thư viện và trường học. Hãy cùng Blog sách hay tìm hiểu và khám phá 20 cuốn sách bị cấm trong một khoảng thời gian dài nhưng không thể phủ nhận giá trị văn học của chúng.
Ernest Hemingway từng ca ngợi "Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn" là nền tảng của nghệ thuật viết văn Mỹ, một tác phẩm không thể thay thế. Mark Twain, qua cuốn sách này, không chỉ tạo nên một cột mốc văn học mà còn mở ra cánh cửa sử dụng ngôn ngữ độc đáo, thật như cuộc sống. Dù vậy, chỉ một tháng sau khi ra mắt, sách đã vấp phải sự phản đối, bị cấm vì lý do ngôn từ phản ánh thực tế lịch sử khắc nghiệt. Đến nay, nó vẫn là đề tài tranh cãi, thách thức giáo dục và tự do ngôn luận.
"Mặt trời vẫn mọc" – một tác phẩm đặc sắc của Ernest Hemingway, khắc họa chân thực cuộc sống sau chiến tranh của những linh hồn lạc lõng. Ta đi từ những trận đấu bò ở Tây Ban Nha đến không gian âm nhạc jazz của Paris, cùng Jake Barnes và Brett Ashley, những biểu tượng của sự vỡ mộng và mất mát. Bất chấp giá trị nghệ thuật, cuốn sách đã từng bị cấm và thậm chí bị đốt ở Đức trong những năm 1930, bị chỉ trích là biểu tượng của sự suy thoái trong xã hội hiện đại.
John Green thông qua "Đi tìm Alaska" đã phác họa một câu chuyện về tuổi trẻ đầy xúc động, đem lại cho ông giải Printz danh giá. Tuy nhiên, vào năm 2015, cuốn sách này dẫn đầu danh sách những cuốn sách bị kiểm duyệt, với lý do chứa ngôn từ thô tục và nội dung nhạy cảm. John Green bảo vệ tác phẩm của mình bằng cách chỉ ra rằng việc phán xét sách chỉ qua một trang là không công bằng, đồng thời làm lu mờ giá trị thực sự mà nó mang lại.
Margaret Atwood mở ra thế giới đen tối trong "Chuyện người tùy nữ", tiểu thuyết lấy bối cảnh một tương lai dystopian nơi tự do của phụ nữ bị tước đoạt. Thông qua đó, Atwood đặt ra những câu hỏi sắc bén về quyền lực và quyền làm chủ cơ thể mình. Đây là một trong những cuốn sách bị cấm nhiều nhất, do nó chứa ngôn từ mạnh mẽ, cảnh bạo lực và tình dục, khiến nó thường không được chấp nhận trong trường học. Dù vậy, tác phẩm này vẫn là một cuốn sách độc đáo, một cuộc đấu tranh cho tự do cá nhân, và đặc biệt là quyền của phụ nữ.
Xem thêm: Review sách Chuyện người tùy nữ
"Người đua diều", tác phẩm nổi tiếng của Khaled Hosseini, đã chạm đến trái tim người đọc với câu chuyện về tình bạn đặc biệt giữa hai cậu bé tại Afghanistan – một thuộc tầng lớp quý tộc, người kia là con của người hầu. Từ khi ra mắt năm 2003, cuốn sách này đã vấp phải sự phản đối vì những mô tả về bạo lực, kể cả bạo lực tình dục. Tuy nhiên, nó vẫn được nhiều độc giả khen ngợi là một trong những trải nghiệm đọc sách tuyệt vời nhất.
Xem thêm: Review sách Người đua diều
"Bắt trẻ đồng xanh" - cuốn sách là tiếng nói của tuổi trẻ bất ổn, qua nhân vật Holden Caulfield, đã khuấy động nước Mỹ từ năm 1951. Bị cấm vì lý do khiêu dâm, ngôn từ thô tục và một loạt các vấn đề đạo đức, tác phẩm của Salinger vẫn cứng cỏi đứng vững trước mọi 'thách thức', trở thành kinh điển không thể bỏ qua dù từng bị gạt khỏi kệ sách trường học.
Xem thêm: Review sách Bắt trẻ đồng xanh
Lois Lowry mở cánh cửa vào một thế giới đồng nhất đến ngạt thở trong "Người truyền ký ức". Cuốn sách đưa chúng ta theo chân Jonas, cậu bé 12 tuổi được chọn làm người tiếp nhận ký ức - một sứ mệnh đầy rẫy những bí mật. Đột nhiên, từ một thế giới không có quá khứ, Jonas phát hiện ra sự phong phú của cuộc sống thực sự, từ màu sắc của tuyết đến hương vị của tình yêu, tất cả đều bị cấm giấu kín.
Xem thêm: Review sách Người truyền ký ức
"451 độ F" của Ray Bradbury là một trang từ lịch sử đen tối khi thiêu sách trở thành nghề nghiệp chính thức. Trong một tương lai không tưởng, người lính phóng hỏa giữ trách nhiệm hủy hoại kiến thức và văn hóa bằng lửa. Đây không chỉ là truyện viễn tưởng, mà còn là phản ánh sắc sảo về sự kiểm duyệt và sức mạnh tiêu cực của truyền hình. Không ngạc nhiên khi chính sách này đã từng bị cấm, bởi nó chỉ trích chính hành động kiểm duyệt đó.
Xem thêm: Review sách 451 độ F
Angie Thomas tạo nên một siêu phẩm với "The Hate U Give", một tiểu thuyết vang dội tiếng nói của phong trào Black Lives Matter. Sách là câu chuyện cảm động về Starr Carter, một cô gái 16 tuổi chứng kiến cái chết của bạn mình, Khalil, dưới tay cảnh sát. Đây không chỉ là một cuốn sách về bạo lực súng đạn, mà còn là hành trình tìm kiếm công lý và giọng nói cá nhân. Dù được ca ngợi và đoạt nhiều giải thưởng, nó đã gặp phải lệnh cấm tại nhiều nơi vì những chủ đề nhạy cảm và ngôn từ mà một số người xem là không phù hợp.
Toni Morrison's "Yêu dấu" là một kiệt tác nghệ thuật nói về những chương tối trong lịch sử Mỹ, không dành cho những trái tim yếu đuối. Nó khám phá sâu vào nỗi đau và sự mạnh mẽ của những nô lệ đã được giải phóng, nhưng vẫn bị ám ảnh bởi quá khứ. Mặc dù nội dung của nó bị coi là gây tranh cãi với cảnh khiêu dâm, vấn đề tôn giáo và bạo lực, tác phẩm này vẫn là một tượng đài không thể thiếu trong văn học, mở ra cánh cửa hiểu biết sâu sắc về tính cách con người và lịch sử.
William Faulkner's "Khi tôi nằm chết" là một mảnh ghép nghệ thuật đa giọng điệu, xoay quanh một gia đình ở Mississippi trong chuyến hành trình đưa người mẹ qua đời đến nơi an táng cuối cùng. Faulkner viết nên tác phẩm này chỉ trong 6 tuần, từ đêm khuya đến bình minh, mà không sửa đổi một chữ nào - một chiến công viết lách không tưởng. Dù được ca ngợi là một trong những tác phẩm vĩ đại của thế kỷ 20, cuốn sách này cũng gây tranh cãi và thậm chí bị cấm vì các mô tả được xem là phản cảm, liên quan đến tôn giáo và tình dục.
Joseph Heller tạo nên kiệt tác "Bẫy 22," nơi hài hước đen tối và trớ trêu đan xen với bi kịch chiến tranh. Yossarian, phi công Thế chiến II, quay cuồng trong một vòng lẩn quẩn của quy định quân đội: muốn sống sót là điên, nhưng không muốn chết lại là tỉnh táo. Cấm vì thẳng thắn, cuốn sách này là bản cáo trạng sâu cay về ngu xuẩn và sự phi lý của chiến tranh.
Vladimir Nabokov dẫn dắt người đọc vào tâm trí Humbert Humbert trong "Lolita" người kể chuyện có sức quyến rũ độc hại. Sự không đáng tin cậy của anh ta đặt ra câu hỏi: đâu là sự thật đằng sau lời kể mê hoặc và bản chất đen tối của ám ảnh. Cuốn sách này bị cấm, nhưng sức hút của nó không thể chối cãi.
George Orwell, người nổi tiếng với khái niệm "cảnh sát tư tưởng", thường xuyên góp mặt trong danh sách cấm sách với các tác phẩm của mình. "Chuyện ở nông trại", với phong cách ngụ ngôn sắc sảo, phê phán cuộc cách mạng Nga thông qua cuộc sống của các con vật trong trang trại, đã bị hiểu lầm là một lời tuyên truyền cho chủ nghĩa cộng sản. Điều này đã dẫn đến việc cuốn sách bị kiểm duyệt dù thực chất nó là một tác phẩm phê phán chính trị sâu sắc.
Ralph Ellison trong "Invisible Man" đưa ra một lời tuyên bố mạnh mẽ về bản thân: "Tôi là một người vô hình." Đây không phải là một nhân vật tàng hình theo nghĩa đen, mà là một người đàn ông da màu ở Harlem bị xã hội lãng quên, không nhìn thấy. Phát hành năm 1952, tác phẩm này phản ánh sâu sắc vấn đề chủng tộc và xã hội Mỹ thời bấy giờ. Dù đã đối mặt với sự cấm cản vào những năm 70, 90 và cả năm 2013 vì ngôn từ và cảnh bạo lực, "Invisible Man" vẫn là một trong những cuốn sách quan trọng nói về cuộc đấu tranh tìm kiếm danh tính và công lý.
Alan Paton, với "Khóc lên đi ôi quê hương yêu dấu," đã tạo nên một tác phẩm mang tầm vóc lịch sử cho Nam Phi, khiến nó trở thành một hiện tượng toàn cầu từ năm 1948. Tác phẩm này không chỉ gây tiếng vang với việc lọt vào danh sách Oprah's Book Club mà còn bởi sự cấm kỵ tại chính quê hương của Paton, nơi mà nó bị xem là mối đe dọa chính trị. Qua hành trình đầy tìm kiếm và đau khổ của một người cha, Paton đã khắc hoạ không chỉ một hình ảnh Nam Phi phân biệt chủng tộc mà còn là tiếng nói vang dội của nhân quyền và công lý.
Marjane Satrapi đã mở cửa sổ vào thế giới của mình với "Persepolis: Câu chuyện tuổi thơ," một tác phẩm hồi ký minh họa đầy mạnh mẽ và cá nhân. Nó đưa chúng ta qua hành trình đầy biến động của cô ở Iran, từ những ngày hạnh phúc đến khi cuộc sống bị đảo lộn bởi Cách mạng Hồi giáo. Cuốn sách đã đối mặt với lệnh cấm vì những phần thể hiện cờ bạc, ngôn từ thô tục và quan điểm chính trị, nhưng vẫn là một tiếng nói đầy quyền lực về sự trưởng thành dưới bóng của lịch sử.
Aldous Huxley đã khám phá tương lai dystopian trong "Thế giới mới nhiệm màu," một tác phẩm tiên tri với cái nhìn sắc bén về một xã hội thống trị bởi công nghệ và kiểm soát tư tưởng. Bị cấm vì những chủ đề nhạy cảm từ khiêu dâm đến ngôn ngữ thô tục, cuốn sách này vẫn thu hút sự chú ý của giáo viên tiếng Anh và độc giả khắp nơi, trở thành một trong những cuốn tiểu thuyết quan trọng nhất về tương lai dù từng bị loại bỏ khỏi thư viện và danh sách đọc.
Maya Angelou mang đến "Tôi biết tại sao chim trong lồng vẫn hót", một tác phẩm đột phá mở cửa vào trái tim của miền Nam nước Mỹ những năm 1930, qua lăng kính thời thơ ấu đầy sóng gió của cô. Với giọng văn chân thực và đầy xúc động, Angelou không chỉ chạm đến trái tim người đọc mà còn đối mặt với lệnh cấm vì sự chân thực đau lòng về vấn đề tình dục và phân biệt chủng tộc.
Alice Walker, qua "The Color Purple," đưa ra góc nhìn sâu sắc về cuộc sống của một phụ nữ da màu qua bức thư tâm tình. Đầy đau đớn nhưng cũng mạnh mẽ, tiểu thuyết đã vượt qua cả sự cấm đoán để nhận giải Pulitzer, khám phá chủ đề người lớn, ngôn ngữ và tình dục trong bối cảnh phức tạp của miền Nam nước Mỹ.
Tổng hợp: Thanh Nhã
30%
30%
30%
Cháy hàng 
30%
30%
30%
