Jon Fosse, nhà văn người Na Uy đã từ lâu được xem là ứng viên sáng giá cho giải Nobel Văn học, và cuối cùng ông cũng đã đạt được danh hiệu quý giá này. Nếu bạn mới bắt đầu tìm hiểu về ông, câu hỏi là bạn nên bắt đầu từ đâu?
Khi nói đến Jon Fosse, 64 tuổi, người đã vinh dự nhận giải Nobel Văn học năm 2023, chúng ta nói đến một nhà văn, nhà viết kịch, nhà tiểu luận và nhà thơ. Hiện tại, ông đang trên đường trở thành nhà văn người Na Uy hiện đại nổi tiếng nhất thế giới, có thể vượt qua cả học trò cũ của mình, Karl Ove Knausgård.
Trong sự nghiệp viết kịch của mình, Fosse đã được ví như "Ibsen của thời đại mới", khi mà các vở kịch của ông được trình diễn rộng rãi tại Na Uy, chỉ đứng sau các vở kịch của Ibsen. Mặc dù đã được công nhận rộng rãi trên quốc tế từ nhiều năm nay, nhưng các tác phẩm của Fosse chỉ mới được dịch sang tiếng Anh và trở nên phổ biến hơn gần đây. Cùng Blog sách hay của Nhà sách trực tuyến Pibook.vn khám các tác phẩm dành cho người mới bắt đầu đọc tác phẩm của Jon Fosse!
Trải qua 30 năm sự nghiệp văn chương từ 1983 đến 2013, Jon Fosse đã để lại ấn tượng đậm nét qua tuyển tập 'Scenes from a Childhood' (Tạm dịch: Một thời thơ ấu). Những câu chuyện ngắn gọn nhưng sắc bén trong tuyển tập này khám phá những đề tài quan trọng mà Fosse quan tâm như tuổi thơ, ký ức, gia đình, và đức tin. Đây cũng là nơi Fosse thể hiện sự nhận biết sâu sắc về câu chuyện hai mặt của cuộc sống và khái niệm về định mệnh.
Fosse sử dụng ngôn ngữ tối giản, tỉ mỉ và đôi khi cố ý làm giản dị để khắc họa cuộc đời mình và những tác phẩm tiêu biểu. 'Red Kiss Mark of a Letter' và 'And Then My Dog Will Come Back to Me' chính là những minh chứng sáng giá cho sự sáng tạo và tài năng của ông. Đây là một tuyển tập không thể bỏ qua cho những ai yêu thích văn chương và muốn tìm hiểu sâu hơn về nhà văn tài hoa người Na Uy, Jon Fosse.
Cuốn tiểu thuyết 'Aliss at the Fire' từ tay Jon Fosse trong năm 2023 mang đến hành trình về quá khứ của bà cụ Signe, người từng sống bên lò sưởi ấm áp trong căn nhà nhỏ tọa lạc gần một vịnh yên bình. Trong giấc mơ, bà thấy lại bản thân 20 năm trước cùng hình ảnh chồng mình, Asle, một hôm đang chèo thuyền giữa trận bão và mãi mãi không quay về.
Fosse đã khéo léo tái tạo lại quá khứ thông qua ngôn ngữ ảm đạm và việc lặp lại hình ảnh trung tâm. Hình ảnh u tối và lặp đi lặp lại như vận động của vòng quay lịch sử, nơi Asle và ông của mình cùng tên, cùng chia sẻ số phận bi thảm. Và Aliss, nhân vật đặt tên cho cuốn sách, chính là tổ tiên của Asle, mở rộng thêm khía cạnh huyền bí cho câu chuyện.
Fosse đã sáng tạo nên một câu chuyện đầy ma mị và hấp dẫn, như một lời thú thật về quá khứ, về những cảm xúc và ký ức sâu kín, đồng thời cũng là minh chứng cho phong cách viết độc đáo của ông.
'The Boathouse', phát hành vào năm 1989, là một trong số ít tiểu thuyết tội phạm mà Jon Fosse đã viết. Tác phẩm này theo chân một người đàn ông 30 tuổi, người có vẻ như đã tận đáy cuộc đời. Anh sống cùng mẹ, tự cô lập mình và vấp ngã trước những việc đơn giản nhất trong cuộc sống. Những ngày vàng son trong quá khứ là thời gian anh cùng người bạn thân từ thủa nhỏ, Knut, xây dựng nên một ban nhạc rock, nhưng giờ đây liên lạc giữa họ đã bị đứt đoạn.
Một mùa hè, một cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên với Knut, người giờ đã thành đạt và đã lập gia đình, dẫn đến một kết thúc đầy bi kịch. Trong khi đó, nhân vật chính cũng đang viết một cuốn tiểu thuyết, nơi anh chia sẻ những suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống bất an của mình. Câu chuyện này minh họa trọn vẹn cho phương châm 'Viết không suy nghĩ' mà Fosse từng dạy học trò của mình vào cuối những năm 80 tại Bergen, khi 'The Boathouse' đang được tạo nên
Trong hai phần của 'Melancholy', Fosse đưa chúng ta vào trạng thái tâm lý đầy đau khổ của Lars Hertervig - một họa sĩ vẽ cảnh quan thế kỷ 19, người đã qua đời trong cảnh nghèo khó và bị những ảo giác phá hủy cuộc đời. Các bức tranh của Hertervig phản ánh cuộc đời ông - đầy mộng mơ nhưng cũng không kém phần hùng vĩ.
Hertervig bắt đầu gặp phải những rối loạn tâm lý khi anh còn là sinh viên tại học viện nghệ thuật Düsseldorf. Hai cuốn tiểu thuyết của Fosse không chỉ đơn thuần là lịch sử, mà còn tập trung vào câu chuyện về việc trở thành một nghệ sĩ.
'Melancholy I' tập trung vào các cơn ám ảnh, nỗi lo sợ và sự suy sụp tinh thần của Hertervig trong một ngày kinh hoàng. Trái lại, 'Melancholy II' mang đến sự kết thúc mạnh mẽ và toàn diện thông qua nhiều góc nhìn khác nhau, kể cả quan điểm của một người viết tiểu sử giả tưởng, vài năm sau khi Hertervig qua đời.
Trong bộ bảy cuốn 'Septology I-VII' của Fosse (nay đã được thu gọn thành ba tập 'The Other Name', 'I Is Another', và 'A New Name'), chúng ta theo chân Asle, một họa sĩ già sống ở Na Uy phía Tây Nam hẻo lánh. Asle, giống như Fosse, đã chuyển đổi sang đạo Công giáo và hiện đang chiến đấu với thời gian, nghệ thuật và bản thân mình.
Đây là một bộ sách đặc biệt về cuộc khủng hoảng tồn tại, về việc mất trí nhớ và những bản sao mơ hồ, có thể là thực tế hoặc tưởng tượng - cuộc sống đã trải qua và cuộc sống có thể đã trải qua, nếu không phải là bản thân của một hình bóng khác.
Bộ sách mang đến cho người đọc cảm giác dữ dội và căng thẳng, dẫn dắt họ vào cuộc sống của Asle. 'Septology' cũng là một minh chứng cho đức tin sâu sắc, nói về một người đàn ông, một họa sĩ, và trên hết, một con người đi qua cuộc đời: "Chỉ khi tất cả trở nên tối tăm nhất, thực sự tối tăm, thì bạn mới nhìn thấy ánh sáng."
Xem thêm bài viết:
Tổng hợp: Thanh Nhã
Nguồn tham khảm: The Guardian
